FUNERALIA GNIEŹNIEŃSKIE: „Prawy dba o duszę swego zwierzęcia domowego”. Człowiek wobec świata zwierząt – wprowadzenie tematyczne

Człowiek bez wątpienia jest elementem przyrody: żyje w niej i dzięki niej. Obok świata roślin człowiekowi w życiu codziennym towarzyszyły różne gatunki zwierząt, lecz stosunek człowieka do zwierząt i ich wzajemne relacje zmieniały się w ciągu wieków. Szczególnym momentem historii było udomowienie zwierząt, co wiązało się ze zmianą sposobu gospodarowania zasobami środowiskowymi. Zwierzęta przestały być traktowane wyłącznie, jako mięso-pożywienie, ale zaczęto wykorzystywać ich inne produkty (np. mleczne) do wykarmienia grup ludzkich. Równocześnie zaczęto eksploatować siłę zwierząt w rzemieślnictwie, rolnictwie, budownictwie czy transporcie.

Związek człowieka ze zwierzętami stał się na tyle ważny i znaczący, że zaczęto traktować je jako atrybut bogactwa i prestiżu. Zwierzęta stały się też obiektem fascynacji – nadawano im cechy ludzkie, były inspiracją w sztuce i wzorcem dla rozmaitych działań. Fascynacja ta przeradzała się w kult, w którym oddawano im cześć i hołd, a niektóre z nich stawały się bohaterami mitów, baśni i legend, symbolami rodowymi czy totemami. Dochodziło do utożsamiania się ludzi z niektórymi gatunkami zwierząt.

Choć strategia funkcjonowania naszego gatunku zmieniała się pod wpływem zwierząt, trzeba również pamiętać, że ich udomowienie przyczyniło się do rozprzestrzenienia wielu chorób i patogenów.

Tematyką tegorocznych Funeraliów jest wpływ zwierząt na historię naszego gatunku.

Będziemy starali się znaleźć odpowiedzi na takie pytania jak:
– Jaka była wspólna historia człowieka i zwierzęcia?
– Które gatunki zwierząt stały się nieodłącznymi towarzyszami człowieka? Które z nim współpracowały, które stały się dostarczycielami pożywienia, a które zawsze żyły obok człowieka? Jaka jest historia oswajania i udomowienia zwierząt?
– Czy rola zwierząt jest wyłącznie pozytywna, czy też odnajdujemy biologiczne negatywne skutki tej ścisłej koegzystencji?
– Jak traktowano zwierzęta po śmierci? Czym były ich pochówki i wspólne pochówki człowieka i zwierzęcia?
– Czy zwierzęta obecne w życiu doczesnym człowieka przenosiły się z nim w zaświaty, a wyrazem tych wyobrażeń są groby zwierząt lub ich wspólne pochówki z ludźmi?

Więcej o Funeraliach…